İşletmeler, küresel pazarda var olabilmek için müşterilerine ve sosyal çevrelerine vermiş oldukları taahhütleri arasında çevre korumacı ve kirlenmeyi önleyici beyanlara yer vermekte ve bunu da bağımsız belgelendirme kuruluşları vasıtasıyla yapmaktadırlar.
“Çevre Yönetimi “ nin kaçınılmaz olduğunun anlaşılmasından bu yana bir çok değişim geçirmiş; ISO ‘nun 207 numaralı teknik komitesi tarafından ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemleri Özellikler – halini almıştır.
Ne zaman gereklidir?
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi işletim alt yapısına sahip olmanın ve bağımsız ve yetkili kurumlar tarafından sertifikasyon sürecine girmenin avantajlarını sıralamak gerekirse;
Etkin bir maliyet kontrolü için zemin hazırlaması
Kirlenmenin kaynakta başlayarak kontrol altına alınması
Kirlenmenin azaltılması
Çevresel izin ve yetki belgelerinin alımında kolaylık sağlanması
Acil durumlarda hazırlıklı olunduğundan etki alanındaki sosyal birimler ile halkla ilişkileri iyileştirmesi
Uluslar arası arenada rekabet avantajı sağlanması
Kurumun sosyal değerini arttırması
Enerjide ve kaynaklarda tasarruf sağlanması
Yurt dışı projelerde sigorta maliyetlerini düşürmesi
Çevresel riskleri kontrol vasıtasıyla büyün endüstriyel kazaların önlenmesine imkan tanıması
TÜV Thüringen olarak, müşterilerimizin bu beklentilerini yerine getirmekte ve hiç kuşkusuz tarafsız bir gözle irdelemekteyiz.
ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi Standardının Yapısı
ISO 14001:2015 standardı aşağıdaki gibi 5 temele üzerine inşa edilmiştir.
Çevre Politikası: Organizasyon çevre politikasını belirlemeli ve çevre yönetim sistemine bağlılık taahhüdünde bulunmalıdır.
Planlama: Organizasyon faaliyet, ürün ve hizmetlerinin çevre boyutlarını belirlemeli, bunların önemli olanlarını seçmelidir. Taahhütlerini gerçekleştirmek için amaç ve hedefler tespit etmeli, bu amaç ve hedeflere ulaşmak için gerçekleştireceği faaliyetleri programlamalıdır.
Uygulama ve İşlem: Kuruluş, çevre politikasını gerçekleştirmek, amaç ve hedeflerine ulaşabilmek maksadıyla etkin bir uygulamada bulunabilmek için gerekli yetenek ve imkanlarla birlikte bir destek mekanizması geliştirmelidir.
Kontrol ve Düzeltici Faaliyet: Organizasyon, çevre icraatını ve bu icraattaki başarı derecesini ölçmeli, izleyip değerlendirmelidir.
Gözden Geçirme ve İyileştirme: Organizasyon genel çevre uygulamalarını ve bu uygulamalardaki genel başarı derecesini geliştirmek amacıyla, çevre yönetim sistemini gözden geçirmeli ve sürekli olarak iyileştirmelidir.
ISO 14001:2015 Standardının gereklilikleri aşağıdaki gibidir:
1 Kapsam
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar
3 Terimler ve tarifler
3.1 Organizasyon ve liderlikle ilgili terimler
3.2 Planlama ile ilgili terimler
3.3 Destek ve operasyonla ilgili terimler
3.4 Performans değerlendirme ve iyileştirme ile ilgili terimler
4 Kuruluşun bağlamı
4.1 Kuruluş ve bağlamının anlaşılması
4.2 İlgili tarafların ihtiyaç ve beklentilerinin anlaşılması
4.3 Çevre yönetim sisteminin kapsamının belirlenmesi
4.4 Çevre yönetim sistemi
5 Liderlik
5.1 Liderlik ve taahhüt
5.2 Çevre politikası
5.3 Kurumsal görev, yetki ve sorumluluklar
6 Planlama
6.1 Risk ve fırsat belirleme faaliyetleri
6.1.1 Genel
6.1.2 Çevre boyutları
6.1.3 Uygunluk yükümlülükleri
6.1.4 Planlama faaliyeti
6.2 Çevre amaçları ve bunlara ulaşmak için planlama
6.2.1 Çevre amaçları
6.2.2 Çevre amaçlarına ulaşmak için faaliyetlerin planlanması
7 Destek
7.1 Kaynaklar
7.2 Yeterlilik
7.3 Farkındalık
7.4 İletişim
7.4.1 Genel
7.4.2 İç iletişim
7.4.3 Dış iletişim
7.5 Dokümante edilmiş bilgi
7.5.1 Genel
7.5.2 Oluşturma ve güncelleme
7.5.3 Dokümante edilmiş bilginin kontrolü
8 Operasyon
8.1 Operasyonel planlama ve kontrol
8.2 Acil duruma hazır olma ve müdahale
9 Performans değerlendirme
9.1 İzleme, ölçme, analiz ve değerlendirme
9.1.1 Genel
9.1.2 Uygunluğun değerlendirilmesi
9.2 İç tetkik
9.2.1 Genel
9.2.2 İç tetkik programı
9.3 Yönetimin gözden geçirmesi
10 İyileştirme
10.1 Genel
10.2 Uygunsuzluk ve düzeltici faaliyet
10.3 Sürekli iyileşme
Çevre Yönetim Sistemi ile İlgili Bazı Tanımlar
Sürekli İyileşme: Organizasyonun, çevre politikasına uygun olarak genel çevre faaliyetlerinde gelişmeler sağlamak için organizasyonun çevre yönetim sisteminin sürekli olarak iyileştirilmesidir.
Çevre Boyutu: Bir organizasyonun faaliyetlerini içinde yürüttüğü, hava, su , toprak, tabii kaynaklar, bitki topluluğu (flora) hayvan topluluğu (fauna), insanlar ve bunlar arasındaki ilişkileri içinde alan ortamdır.
Çevre Etkisi: Organizasyonun ; faaliyetlerinin, ürünlerinin veya hizmetlerinin çevre ile etkileşime giren unsurlarıdır.
Çevre Boyutu: Çevrede, kısmen veya tamamen kuruluşun faaliyet, ürün ve hizmetleri dolayısıyla ortaya çıkan, olumlu veya olumsuz her türlü değişikliktir.
Çevre Politikası: Organizasyonun genel çevre faaliyetleri ile ilgili niyet ve prensiplerini açıklamak,faaliyet, çevre amaç ve hedeflerle çerçeve teşkil etmek üzere yaptığı beyandır.
Kirlenmenin Önlenmesi: Kirlenmeyi önlemek, azaltmak veya kontrol altında tutmak amacıyla yeniden devreye sokmayı, başka işleme tabi tutmayı, işlemde değişiklik yapmayı, kontrol mekanizmalarını, kaynakların etkin kullanımını, malzeme ikamesini içine alabilen her türlü işlem ve uygulamaya başvurulması, malzeme veya ürün kullanılmasıdır.
Sürdürülebilir Kalkınma: Özetle , mevcut ihtiyaçları gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmelerine engel olmadan karşılayarak kalkınmaktır.
Hayat Boyu Değerlendirme: Bir mal ve hizmet sisteminde belirli bir malzeme ve enerjiden elde edilen mal ve hizmetlerle bu sistemin hayat dönemince ortaya çıkan ve doğrudan doğruya sisteme atfedilebilen çevre etkilerine ait bilgilerin toplanması ve gözden geçirilmesiyle ilgili bir usuller dizisidir.
Bir işletmede, çevre yönetim sistemi alt yapısı aşağıdaki adımlar uygulanarak kurulabilir
Temel Çevre Eğitimi
Proje ekibi ile ÇYS yapısının tasarlanması
ÇYS politikasının belirlenmesi
Çevre mevzuat tarama ve yasala gerekliliklerin tespiti
Çevresel boyutların analizi ve çevresel risklerin kontrol yöntemlerin tespiti ve uygulanması
ÇYS amaç ve hedeflerin belirlenmesi ve programların oluşturulması
Çevresel operasyon kontrol prosedürlerinin oluşturulması
ÇYS görev, yetki ve sorumlulukların belirlenmesi
Acil durum prosedür ve planların oluşturulması
ÇYS performans ölçüm ve izleme sisteminin kurulması
ÇYS Uygunsuzlukların raporlama alt yapısının kurulması
ÇYS dokümantasyon ihtiyacının tespiti ve hazırlanması
İç Denetimleri yerine getirecek denetçi ekibin oluşturulması ve eğitilmesi
İç Denetimlerin yapılması, raporlanması ve düzeltici faaliyetlerin yerine getirilmesi
Yasalara ve organizasyonun uymakla yükümlü olduğu özel şartlara uygunluk değerlendirme sistemi için prosedür oluşturulması
Uygunluk değerlendirmesinin yapılması ve raporlanması
Yönetimin gözden geçime faaliyetinin gerçekleştirilmesi